Son yıllarda Ermeni halkının yetiştirdiği en değerli evlatlarından olan ve 6 Şubat 2024 tarihinde rahatsızlanarak aramızdan ayrılan Gagik Ginosyan, Yerevan’da binlerin katıldığı cenaze töreniyle, Yerablur Askeri Anıt Mezarlığı’nda yıldızlara uğurlandı.
Öğrencilerinin, askerlerin, çeşitli kurum ve kuruluşların, sanatçıların, işçi ve emekçilerin, toplumun bütün kesimlerinin hazır bulunduğu cenaze töreninde öğrencileri “Yarkhuşta”, “Koçari” dansları ve sıkılı yumruklar eşliğinde öğretmenlerine son görevlerini yerine getirdiler. Halk tarafından çok sevilen, yeri kolay kolay doldurulamayacak, halkın deyimiyle “usta” sanatçı, hayatının büyük bölümünü, geçmişten günümüze Ermeni halk dansları ve müzik çalışmalarını yeni nesillere tanıtılması ve öğretilmesinde geçirmiş ve bu konuda önemli rol oynamıştır.
Gagik Ginosyan’ın ataları Garin’lidir (Erzurum). 1915 Ermeni Soykırımı’ndan tehcir edilen Ermenilerin bir kısmı Gürcistan’a, birçoğu Doğu Ermenistan’a yerleşmiştir. G.Ginosyan, Gürcistan-Akhhaltska’da 1966 yılında dünyaya geldi. Genç yaşta müzik, Ermeni halk oyunları ve dansları ile tanıştı. Dansın kökenlerine ilgi duydu. Bir halkı var eden dil, tarih ve kültürün korunmasında, geçmişten günümüze yeni nesillere aktarılmasında önemli rol oynadı. “Usta” sanatçı etnografik dans uzmanı, aynı zamanda şair ve yazar olarak tanınmaya başladı.
Hiçbir zaman atalarının, kökenlerinin ve ailesinin geldiği Garin (Erzurum) şehrini unutmadı. İleride Hayastan sınırlarını da aşacak, dünyaca tanınacak dans gurubunun adını da Garin (Erzurum) olarak daha ilk günden belirlemişti. Çalışmalarında, müzik, dans ve şarkılarda atalarının doğduğu yerlerin danslarının yokluğunu gördü. Gomidas Vartabed’in, Anadolu’nun birçok köyünü gezerek üç bine yakın eserin müzik eşliğinde notaya dönüştürmesini örnek aldı. Gomidas Vartabed’in “etnomüzikoloji alanındaki çalışmalarını, onun müzik üzerine çalışmalarını dikkate almadan eksik kalacaktır” gerçekliğinden yola çıkarak folklor toplamaya başladı.
Anadolu’nun, Hayastan’ın birçok köyünü gezerek büyüklerinden, atalarından kalan müzik, ritm, melodi topladı. Her geçen gün giderek büyüyen eşsiz bir koleksiyon ortaya çıkardı. 2005 yılında kurulan halk şarkıları ve dans toplulukları Garin (Erzurum) ve Tsovak ile dans dersleri organize etmeye başladı. Yurt içinden ve diaspora Ermenilerinden birçok kişinin katılımı ile zengin bir atmosferin oluşturulmasını sağladı. Bugüne kadar 36 dansı restore etti. Garin (Erzurum) grubu ile 200’den fazla kayıt yaparak, örnek çalışmalar sergiledi.
Kendine Ermeni danslarını, eski kültürünü korumak, canlandırmak ve yeni nesillere tanıtmak misyonu edindi. Bu konuda çok başarılı da sonuçlar elde etti. Uluslararası birçok festivallerde Hayastan’ı temsil etti. Ermeni halk oyunları ve dansları ve müzikleri ile adeta seyircileri büyüledi. İtalya, Romanya, Hırvatistan, Türkmenistan, İspanya’da kendi oluşturduğu “Garin Halk Dansları Topluluğu” ile festivallere katıldı. İspanya’da birinci oldu ve altın madalya kazandı. Bu nedenle “ulusal dans sanatının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına yaptığı önemli katkılarından dolayı” Ermenistan Kültür Bakanlığı tarafından altın madalya ile ödüllendirildi. Omuzlarında daha ağır bir sorumluluk üstlenerek “Ulusal Şarkı ve Dans Akademisi”ni kurdu.
Mayıs 1945 yılında Nazi’leri Berlin’de hezimete uğratan SSCB-Kızıl Ordu’su ile savaşa katılan ve bu uğurda Büyük Anavatan Savunması savaşında 600.000 evladını şehit veren, küçük ama onurlu bir ülke olan Hayastan kızıl ordu askerleri, zaferlerini Berlin sokaklarında “Koçari” dansları eşliğinde kutlamışlar ve bugün dahi tarihte övgü kaynağı olarak tarihte yerini almışlardı.
“Koçari” dansı, 2017 yılında UNESCO tarafından, İnsanlığın Kültürel Miras listesine alındı. G.Ginosyan askeri danslara dahil olan “Koçari” için; “…Her dansın insanlara anlatacağı birçok ders vardır. Milletimizin kimliğini oluşturur… Dans, beden ve zihnin bir araya geldiği yegane sanatlardan birisidir… Bu sanatı korumak milletimizin korunması anlamına gelir…” demektedir. Bu yüzden Sovyet döneminden unutulan danslara yeniden değer kazandırmaya başladı.
Artsakh’ın Özgürleştirilmesi Hamlesinde Leonid Azdgalyan Önderliğinde “Kurtuluş Ordusu”nda Savaştı
Gagik Ginosyan’ın müzik, dans ve Garin Grubu gibi sanat faaliyetlerinden önceki yaşantısı yine örnektir. SSCB döneminde asker olduğu Sovyet ordusundan kalan bütün askeri tecrübelerini, Artsak’ın özgürleştirilmesi hamlesinde Leonid Azdgalyan önderliğinde kurulan “Kurtuluş Ordusu”na katılarak gösterdi. Halkın sanatçısı aynı zamanda halkın savaşçısıdır gerçekliğini mücadelesi ile ispatladı. Movses Gorgisyan, Tatul Gırbeyan, Simon Açıkgözyan, Artur Mıgırdiçyan, Monte Melkonyan, Şahen Melyan, Nicol Aşod, Daniel Danielyan’lar ile omuz omuza Azeri-Türk işgalci faşistlere, Gagik Ginosyan’ın kendi deyimiyle “başı bozukner”lere karşı savaştı. Azeri ve Türk tanklarının geçişine izin vermedi. Özel olarak oluşturulan “Artsiv (Kartal) Mangaları”nda görev aldı. Artsak’ın Mardagerd, Askeran, Marduni, Berdzor, Kalbaçar savaşlarına aktif olarak katıldı.
Hayastan halkı değerli “usta” sanatçısını kaybetmenin derin üzüntüsünü yaşıyor. Yerablur’a toplanan binlerce insanın hüznü her halinden belli oluyordu. Gagik Ginosyan’ın halk tarafından bu kadar çok sevilmesi, onun da halkın içinden birisi olmasından ileri gelmektedir. Halk ile arasına hiçbir zaman mesafe koymadı. Sanatının zirvesine zor ve çetin engelleri aşarak gelen, geçmişini unutmayan, halk ile bağlarını koparmadan, onlara tepeden bakmayan, mütevazi yaşamı, alçakgönüllülüğü ile halkın bağrında taht kurdu. Sevildi ve sayıldı.
Ermeni halkının ve kültürünün değerli “usta” sanatçısı, Artsakh Savaşı’nın kahramanlarından, geleneksel Ermeni halk müziği ve Garin (Erzurum) dans gurubunun kurucusu ve yöneticisi, Garin Ginosyan seni unutmayacağız.
